Ağız kuruluğu kserostomia olarak adlandırılır.
Tükürük bezlerinin tükrük salgılama fonksiyonlarının azalması sonucunda ağız kuruluğu problemi ortaya çıkar.
Ağız kuruluğunun başlıca nedenleri
- Ağız kuruluğu bazı ilaçların yan etkisi olarak ortaya çıkabilir. Ortalama 500’ün üstünde ilaç türü ağız kuruluğuna neden olmaktadır.
- Tükrük bezlerinde meydana gelen hastalıklar ve tükrük bezlerinin cerrahi olarak çıkartılması ağız kuruluğuna neden olur.
- Yaşla birlikte tükrük salgısı azalır.
- Bazı sistemik hastalıklarda (diabet, hormonal hastalıklar, sijogren sendromu, nörolojik bozukluklar) ağız kuruluğu görülmektedir.
- Özellikle baş ve boyun radyoterapisi tükrük bezlerinde hasara neden olarak ağız kuruluğuna yol açar.
- Alkol, sigara ve kafein kullanımı ağız kuruluğuna neden olur.
Ağız kuruluğu meydana geldiğinde
- Özellikle kuru yiyecekler için yeme zorluğu
- Dilde yanma, normal dışı his, sızlama
- Ağzı nemli tutacak şeyleri sık uygulama ihtiyacı
- Konuşma ve yutkunma zorluğu
- Sık susama
- Dudak kenarlarında kuruma ve çatlama
- Tad duyusunda azalma, anormal tad hissi
- Protez kullanımında zorluk meydana gelir.
Tükrük ağız için önemli bir savunma mekanizmasıdır. Bu nedenle tükrük salgısının azalması ağız içinde çeşitli sorunlara yol açar.
- Tükrük salgısının azalmasıyla tükrüğün yıkama fonksiyonu da azalacağı için bakteri plağı ve yiyecek artıklarının birikmesi kolaylaşır. Bu nedenle diş eti hastalıkları ve diş çürükleri oluşumu artar.
- Tükrük oksijen içerir. Tükrük salgısındaki azalma sonucu ağız içerisindeki oksijen miktarı da azalır. Oksijenin azalması oksijensiz ortamda yaşayan anaerop bakterilerin kolayca üremesine neden olur. Anaerop bakteriler diş eti hastalıklarına, diş çürüklerine ve ağız kokusuna neden olur.
- Tükrük yapısında bulunan çürük oluşumunu engelleyen mineraller de azalacağı için çürük oluşumu artar.
Ağız kuruluğunun tedavisi
- Eğer ağız kuruluğu kullanılan bir ilacın yan etkisi olarak ortaya çıkıyorsa ilaç değiştirilebilir.
- Sık sık ağzı ıslatmak için yudum yudum su içmek ve sulu gıdaların alımını arttırmak
- Şekersiz sakız çiğnemek
- Alkol, kafein, sigara ve şekerli yiyeceklerden uzak durmak
- C vitamini almak
- İçeriğinde alkol ve sodyum lauryl sülfat bulunan ağız bakım ürünlerini kullanmamak
- Gerekirse yapay tükrük kullanmak
- Yaşanan ortamın nemini arttırmak faydalı olabilir
Tükrük ağız için önemli bir savunma mekanizmasdır. Bu nedenle ağız kuruluğunu ihmal etmemek gerekir.